Σταύρος Τερζής - Θεολόγος

"Η Ωραιότητα θα σώσει τον κόσμο" Φ. Ντοστογιέφσκι

Πώς είναι δυνατόν το μυστήριο του Θεού να μεταδοθεί σε ανθρώπινα πλαίσια; Ή ο αόρατος Θεός να γίνει καταληπτός με τις ανθρώπινες αισθήσεις;
Παρ' όλα αυτά, η Εκκλησία λατρεύει, ομολογεί και δοξάζει το Θεό, ακριβώς επειδή ο Θεός μιλά και αποκαλύπτει τον "Εαυτό του σε μας" (Εβρ.1,1-4). Αλλά ο τρόπος, η εικόνα, την οποία ο Θεός αποκαλύπτει σε μας για τη δική του Ύπαρξη, δεν είναι εικόνα της αιώνιας απομόνωσης αλλά της αιώνιας κοινωνίας. Ο Θεός είναι Αγάπη, διότι ο Θεός είναι Τριαδικός. Το μυστήριο του τριαδικού Θεού είναι το υπέρτατο μυστήριο της ενότητας και της κοινωνίας μαζί.
Η εικόνα της Αγίας Τριάδος είναι έκφραση της λατρείας της ορθόδοξης Εκκλησίας προς τον Ζωντανό Θεό. ο Αντρέϊ Ρουμπλιώφ, ο Ρώσος ορθόδοξος μοναχός που την ζωγράφισε θέλησε να είναι μία κατάφαση στη ζωή εν μέσω όλων των καθημερινών δυνάμεων του θανάτου κατά τη διάρκεια της Ταταρικής κυριαρχίας (15ος αιώνας) στη Ρωσία.
Στην Ορθόδοξη παράδοση, οι εικόνες είναι ένα είδος πνευματικού παραθύρου μεταξύ ουρανού και γης. Δια των εικόνων, η λατρευτική σύναξη ορά-βλέπει τα ουράνια όντα και εγκαθιδρύει μια πνευματική σχέση μαζί τους.
Έτσι, το χρυσό φόντο της εικόνας, αναπαριστά την ουράνια αύρα που περιβάλλει το Θεό και τους Αγίους του Θεού. Το να κοιτάς, δια του παραθύρου της εικόνας, με τα ματιά της πίστεως, είναι να κοιτάς και πέρα από τους ουρανούς. Από πιστότητα σε αυτό το βαθύ νόημα της λατρείας, οι θεολόγοι της αρχαίας εκκλησίας, μεσιτεύοντας στο μυστήριο της ενσάρκωσης του Θεού, βρήκαν ακόμη και κείμενα της Παλαιάς Διαθήκης που μιλούν για προ-μορφοποιήσεις της Αγίας Τριάδος. Σταμάτησαν σε μία περικοπή της Γένεσης (κεφ.18) που μιλά για μια μυστηριώδη επίσκεψη τριών Αγγέλων στον Αβραάμ, στη πηγή του Μαμβρή.
Tο μπλε, συμβολίζει τη θεότητα και των Τριών. Το χρυσό των φωτοστεφάνων συμβολίζει την αγιότητα τους. Τα βασιλικά σκήπτρα την κυριότητα και των Τριών. Την ίδια στιγμή κάθε πρόσωπο διαφοροποιείται κατά την συμπεριφορά ή κατά την σχέση του προς τους δύο άλλους, από τα χρώματα που δίδονται στο καθένα. Ομοιότητα και διαφορά, θέση και κίνηση, νεότητα και ωριμότητα, χαρά και συμπόνια, συστολή και έλεος, αιωνιότητα και ιστορικότητα, όλα αυτά είναι μαζί. Δεν υπάρχει χωρισμός ή σύγχυση ή υπαγωγή των προσώπων.
Οι φιγούρες του Υιού και του Αγίου Πνεύματος είναι στραμμένες προς τον Πατέρα, ο οποίος είναι η πηγή της ζωής τους και τον οποίο αποκαλούν "Αββά", "Πατέρα". Ο Πατήρ υπάρχει για να δίνει ζωή αιώνια στον Υιό και το Άγιο Πνεύμα. Ο Υιός και το Άγιο Πνεύμα υπάρχουν προ πάντων των αιώνων, καθότι ο Πατήρ έχει δώσει τον Εαυτό Του σ' Αυτούς προ πάντων των αιώνων. Ο Υιός και το Άγιο Πνεύμα υφίστανται διότι δίνουν τους εαυτούς τους με τη σειρά τους στον Πατέρα. Κάθε πρόσωπο ζει μόνο για τους άλλους. Κανείς δεν μπορεί να θεωρηθεί σε διαχωρισμό από τους άλλους δύο. Ο καθένας ζει την ζωή των άλλων και δίνει τον Εαυτό του πλήρη στους άλλους με τέτοιο τρόπο, που κάθε ένας από τα πρόσωπα της Τριάδος είναι μέσα στους άλλους (Ίων. 17,21 ).
Το ρεύμα της αγάπης εν τη Τριάδι, μπορεί επίσης να γίνει αντιληπτό μέσα στην ιστορία της σωτηρίας, στην οποία η πρόοδος της σωτηρίας και ο εξαγιασμός του κόσμου επιτελείται μέσα στο ρεύμα της Αγάπης. Τα πρόσωπα των τριών Προσώπων, των οποίων τα μάτια επικεντρώνονται στο ποτήριο της σταυρωμένης αγάπης, είναι εκφραστικά της άπειρης τρυφής, συμπόνιας και ελέους.
O Πατήρ ντυμένος σε θαμπό χρυσό, είναι το πρόσωπο που παίρνει την πρωτοβουλία. Η θέση του δεξιού χεριού είναι εισηγητική μιας πράξεως "προσφοράς" και "αποστόλης". Καιόμενος από αγάπη ο Πατήρ δίνει τον Υιό για τον κόσμο (Ίων.3,16).Ο Πατήρ στέλνει τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα μέσα στον κτιστό κόσμο με σκοπό να εισάγει τον κόσμο μέσα στη θεία ζωή. Αυτό συμβολίζεται από το δέντρο που έλκεται στην κίνηση της ανταπόκρισης από μέρους του Υιού και του Πνεύματος στο Πατέρα.
Ενόσω ο Πατήρ δίνει τον Υιό για τη ζωή του κόσμου, ο Υιός έχοντας γίνει άνθρωπος, δίνει τον Εαυτό του στον Πατέρα σαν θυσία περί αμαρτίας και περί ζωής του κόσμου. Το ένδυμα του κόκκινου -σε χρώμα αίματος - συμβολίζει την πρόσληψη από τον Υιό της ανθρώπινης μορφής με το Σώμα και το Αίμα του που προσφέρεται στην Ευχαριστία. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, Αυτός είναι εις τους αιώνας ο Μέγας Αρχιερέας, φορώντας το χρυσό ωράριο ως σημείο της δόξης της θυσιαστικής του Αγάπης.
Στην εικόνα του Ρουμπλιώφ, το πρόσωπο του Υιού ξεχωρίζει, διότι Αυτός ήρθε πιο κοντά σε εμάς, ακόμη καλύτερα, έγινε ένας από μας. Ο Πατήρ δίνει το Ποτήριο, ο Υιός το ευλογεί και το αγιάζει με το δώρο -τον Εαυτό του- και τότε το Άγιο Πνεύμα το μεταδίδει στον κόσμο καθιστάμενο το Προσωπικό Πνεύμα της Κοινωνίας (Β' κορ.13, 13).
Το Πνεύμα με διαφανές πράσινο, μεταδίδει στον κόσμο τη ζωή που δίνεται από το Θεό, η οποία είναι θεία ζωή. Επιπρόσθετα, το Πνεύμα είναι ο Δοτήρ της ζωής, ο Ζωοδότης (Ρωμ. 8,2 ). Ενισχυμένοι από το Άγιο Πνεύμα και αγγιγμένοι από την αγάπη του Πατέρα και του Υιού, καλούμε τον Χριστό "Κύριο" και φωνάζουμε τον Πατέρα "Αββά" (Ρωμ.8,15 ).
Η αδιαίρετος Τριάς είναι το πρότυπο και η πηγή της ενότητας της Εκκλησίας. "'Ίνα πάντες εν ωσιν, καθώς ημείς εν εσμέν" (Ιωαν. 17,21-22 ) προσευχήθηκε ο ενσαρκωμένος Υιός για τους μαθητές του στον Πατέρα.
Η εικόνα της Αγίας Τριάδος εκδιώκει κάθε εγωκεντρισμό - είτε ατομικό, είτε μαζικό - κάθε χωρισμό που καταστρέφει τη ζωή, κάθε υποβιβασμό η αξιολόγηση των προσώπων. Προσκαλεί όλη την ανθρωπότητα να κάνει αυτό τον κόσμο μια μόνιμη ευχαριστία αγάπης, μια γιορτή της ζωής. Κτισμένη "κατ' εικόνα Θεού" η ανθρωπότητα, καλείται να ζήσει κατ' εικόνα της θείας αγάπης και να μοιραστεί το καθημερινό της ψωμί μαζί.
Στο μέσον της Αγίας Τριάδος είναι ο Λόγος της ζωής που έγινε άνθρωπος, ο Εσταυρωμένος και Αναστάς Χριστός, για τη ζωή του κόσμου. Ομολογώντας "Ιησούς Χριστός - η ζωή του κόσμου" οι χριστιανοί ομολογούν και την βασιλική εξουσία του Αναστημένου Κύριου και το σημαντικό εύρος της Βασιλείας του.
Υπάρχει μία παγκόσμια διάσταση στην Καινή Διαθήκη, η οποία δηλώνει ότι "παν το πλήρωμα της θεότητος" έχει αποκαλυφθεί στον Χριστό και ότι "τα πάντα" θα συμφιλιωθούν δια του Χριστού μόνο. (Εφεσ.1,9-10,Κολοσ.1,15-20).
Το Ποτήριο, το οποίο ευλογεί και προσφέρει στον κόσμο, επισημαίνει τη ζωή που έγινε "Ευχαριστία". Το δόσιμο του ενός για τους άλλους και την κοινωνία με τους άλλους.
Το Ποτήριο, το οποίο στην Ορθόδοξη παράδοση περιέχει και τον άρτο και τον οίνο, είναι το κεντρικό μήνυμα της εικόνας για τη ζωή του κόσμου. Η έλλειψη του επιούσιου, καθημερινού άρτου για τον οποίο ο Χριστός μας δίδαξε να προσευχόμαστε, φέρνει πείνα, λιμοκτονία και θάνατο σ' ένα κόσμο που τώρα είναι άδικα μοιρασμένος μεταξύ των πλουσίων και των πτωχών.
Εδώ συναντώνται ο οικουμενισμός και η οικονομία. Το ευχαριστιακό ποτήριο καταδεικνύει προς το καθημερινό μοίρασμα του άρτου και των υλικών αποθεμάτων με τα εκατομμύρια των πεινασμένων ανθρώπων σ' αυτόν τον κόσμο. Δι' αυτών, ο Θεός, η Αγία Τριάδα έρχεται προσκυνηματικά σε μας στην κάθε στιγμή.

Τέλεια ε ν ό τ η τ α στην κ ο ι ν ό τ η τ α
Ύπατη Πηγή της Ζ ω ή ς.
Υπερευλογημένη Α γ ί α Τ ρ ι ά ς, Δόξα σοι.